De primaire functie van een begraafplaats is begraven, maar deze is ook belangrijk als het gaat om herinnering en rust. Daarnaast spelen begraafplaatsen een rol in de invulling van de openbare ruimte van gemeenten. KYBYS is specialist in integraal onderzoek naar en advies voor begraafplaatsen.
Met integraal onderzoek wordt bedoeld dat we kijken naar de samenhang van onder meer:
- inrichting en beleving
- fysieke beheer en onderhoud
- organisatie
- financiën en tarieven
- begraafplaatsadministratie en begraafcapaciteit
- wet- en regelgeving, historie en eerdere besluitvorming.
Een aspect dat hierbij over het hoofd wordt gezien is het vastgoed, met name de aula’s. Deze worden vaak niet meer of nauwelijks gebruikt. Dit komt met name door de veranderende maatschappelijke behoefte: mensen kiezen steeds minder voor begraven. Daarnaast kampen aula’s met technische beperkingen door hun verouderde staat. Denk bijvoorbeeld aan gebrekkige isolatie, beperkte toegankelijkheid, verouderde afmetingen of een oubollige uitstraling. Ook blijkt het gastheerschap moeilijk te organiseren omdat dit veelal niet als gemeentelijke kerntaak wordt gezien.
Wie is verantwoordelijk?
Bijkomend kenmerk is dat het beheer van aula’s niet goed georganiseerd wordt tussen de afdeling Vastgoed en Begraafplaatsbeheer. Het is onduidelijk wie verantwoordelijk is voor het beheer en onderhoud van de aula waardoor actie uitblijft. Dit gebrek aan eigenaarschap leidt tot uitstel van noodzakelijke werkzaamheden met verval als gevolg. Onze ervaring is dat dit leidt tot ongebruikt vastgoed en toenemend achterstallig onderhoud. Dit resulteert niet alleen in verval, maar ook in verlies van cultuurhistorische waarde. Bovendien wordt de zeer beperkte kostendekkendheid als problematisch ervaren. Door deze ontwikkelingen verliezen aula’s hun oorspronkelijke functie en worden ze niet meer gebruikt.
Dit gebeurde eerder al bij de lijkenhuisjes op de begraafplaatsen. Deze stammen vaak uit de 19e of begin 20e eeuw, een periode waarin het gebruik gangbaar was. Tegenwoordig doen de lijkenhuisjes vooral dienst als opslag van materiaal en materieel. Dit is opvallend, want in ons dichtbebouwde land is er gelijktijdig ook meer behoefte aan duurzaam beheer, het tegengaan van structurele leegstand en maatschappelijk medegebruik van gebouwen.
Wie is verantwoordelijk?
Bijkomend kenmerk is dat het beheer van aula’s niet goed georganiseerd wordt tussen de afdeling Vastgoed en Begraafplaatsbeheer. Het is onduidelijk wie verantwoordelijk is voor het beheer en onderhoud van de aula waardoor actie uitblijft. Dit gebrek aan eigenaarschap leidt tot uitstel van noodzakelijke werkzaamheden met verval als gevolg. Onze ervaring is dat dit leidt tot ongebruikt vastgoed en toenemend achterstallig onderhoud. Dit resulteert niet alleen in verval, maar ook in verlies van cultuurhistorische waarde. Bovendien wordt de zeer beperkte kostendekkendheid als problematisch ervaren. Door deze ontwikkelingen verliezen aula’s hun oorspronkelijke functie en worden ze niet meer gebruikt.
Dit gebeurde eerder al bij de lijkenhuisjes op de begraafplaatsen. Deze stammen vaak uit de 19e of begin 20e eeuw, een periode waarin het gebruik gangbaar was. Tegenwoordig doen de lijkenhuisjes vooral dienst als opslag van materiaal en materieel. Dit is opvallend, want in ons dichtbebouwde land is er gelijktijdig ook meer behoefte aan duurzaam beheer, het tegengaan van structurele leegstand en maatschappelijk medegebruik van gebouwen.
Creativiteit als oplossing
KYBYS merkt in de praktijk dat er onduidelijkheid is over de (toekomstige) functie van de aula. Er is geen blauwdruk voor een oplossing, maar we zien veel kansen in creatief denken. Het aangaan van samenwerkingsverbanden met andere gemeentelijke werkvelden, maatschappelijke organisaties en buur(t)gemeenten én de veranderde en mogelijke toekomstige vormen van lijkbezorging bieden bijvoorbeeld mogelijkheden. KYBYS ziet kansen om deze historische plekken, die bijdragen aan de karakteristieke uitstraling en eigenheid van een begraafplaats, nieuw leven in te blazen. Denk aan:
- Herbestemming van aula’s: creëer multifunctionele ruimtes die aansluiten bij de behoeften van de gemeenschap, zoals ontmoetingsruimtes, tentoonstellingslocaties, overdekte urnenmuren of stiltecentra.
- Samenwerkingen met maatschappelijke partners: werk samen met lokale organisaties, omwonenden en buur(t)gemeenten om het beheer en de exploitatie te voeren.
- Verkenning van nieuwe vormen van lijkbezorging: speel in op toekomstige trends en veranderende wensen rondom uitvaartdiensten en begraafplekken.
Samen met KYBYS kunt u duurzame en toekomstbestendige plannen ontwikkelen die de culturele, sociale en financiële waarde van de aula’s en lijkenhuisjes versterken. Met 30 jaar ervaring in het ondersteunen van gemeenten bij het beheer van begraafplaatsen, van beleidsontwikkeling tot praktische uitvoering, hebben wij de expertise om deze historische plekken aan te passen aan de behoeften van vandaag en morgen.
Creativiteit als oplossing
KYBYS merkt in de praktijk dat er onduidelijkheid is over de (toekomstige) functie van de aula. Er is geen blauwdruk voor een oplossing, maar we zien veel kansen in creatief denken. Het aangaan van samenwerkingsverbanden met andere gemeentelijke werkvelden, maatschappelijke organisaties en buur(t)gemeenten én de veranderde en mogelijke toekomstige vormen van lijkbezorging bieden bijvoorbeeld mogelijkheden. KYBYS ziet kansen om deze historische plekken, die bijdragen aan de karakteristieke uitstraling en eigenheid van een begraafplaats, nieuw leven in te blazen. Denk aan:
- Herbestemming van aula’s: creëer multifunctionele ruimtes die aansluiten bij de behoeften van de gemeenschap, zoals ontmoetingsruimtes, tentoonstellingslocaties, overdekte urnenmuren of stiltecentra.
- Samenwerkingen met maatschappelijke partners: werk samen met lokale organisaties, omwonenden en buur(t)gemeenten om het beheer en de exploitatie te voeren.
- Verkenning van nieuwe vormen van lijkbezorging: speel in op toekomstige trends en veranderende wensen rondom uitvaartdiensten en begraafplekken.
Samen met KYBYS kunt u duurzame en toekomstbestendige plannen ontwikkelen die de culturele, sociale en financiële waarde van de aula’s en lijkenhuisjes versterken. Met 30 jaar ervaring in het ondersteunen van gemeenten bij het beheer van begraafplaatsen, van beleidsontwikkeling tot praktische uitvoering, hebben wij de expertise om deze historische plekken aan te passen aan de behoeften van vandaag en morgen.
Wil je meer weten ? Voel je dan vrij om contact op te nemen met mij.
Ralph Otten
