Tomas Rongen

Politiek gevolgen wegen zwaarder dan het financiële voordeel

SBR infill handhaven is misschien financieel aantrekkelijk. Toch raad ik het, politiek gezien, af. Deze aanbeveling neem ik op persoonlijke titel. De reden? Op de lange termijn zijn de milieuschade en de gevolgen van mogelijke gezondheidsschade simpelweg te groot. Kiest een gemeente toch voor het financiële argument, dan zal dit als een boemerang terugkomen naar het college. Want als er nieuwe, verontrustende rapportages over milieu- of gezondheidsschade komen, of wanneer het verbod vanuit de EU komt, zal het de wethouder aangerekend worden dat hij of zij niet alles heeft gedaan om deze nadelige gevolgen te beperken.

Het financiële argument is bovendien niet sterk. Een milieudelict vanwege milieuvervuiling en eventueel nalatig handelen ligt op de loer en daarmee is de kans op een boete aanwezig.

Alternatieve infill materialen

Wanneer er nieuwe velden aangelegd moeten worden, of wanneer een veld toe is aan renovatie, kun je daarom beter kiezen voor alternatieven voor SBR. Het lastige is alleen dat er aan de alternatieve infill materialen nog vele voors en tegens kleven. Zo dreigt er voor kurk een tekort, zijn veel natuurlijke infills wel goedgekeurd maar zijn de lange termijn aspecten ervan nog niet bekend en zijn non-infill velden nog niet goedgekeurd voor alle leeftijdscategorieën. Wij houden de nieuwste ontwikkelingen bij en zetten dit voor gemeenten uiteen. Zo kunnen ze een goede keuze maken.

Vooruitlopend op het verbod is er een zorgplicht rondom kunstgrasvelden. Politiek is het verstandig om als gemeente hiermee aan de slag te gaan. Zeker nu de Regeling ‘specifieke uitkering stimulering’ (SPUK) en de subsidie ‘stimulering bouw en onderhoud sportaccommodaties’ (BOSA) tegemoet zien in deze maatregelen, bij het plaatsen van kantplanken zelfs voor 30%.

Twee tussenoplossingen voor renovatie kunstgrasvelden

Stel dat er volgend jaar al een renovatie van het kunstgras sportveld gepland is. Dan wil je op korte termijn weten wat wijsheid is. Dan wil je snel weten hoe te handelen. In mijn optiek heb je een tussenoplossing nodig. Gelukkig is die er, zelfs meer dan een.

1. De grote renovatie of aanleg van een nieuw kunstgras sportveld uitstellen

Renovatiewerkzaamheden zijn bedoeld om de levensduur van het sportveld te verlengen. Maar de voorgestelde oplossingen zijn momenteel niet goed uit te voeren. Zo is er bijvoorbeeld een tekort aan kurk, dat als uitstekend alternatief voor infill wordt genoemd. Een renovatie kun je maximaal twee jaar uitstellen. Daarna zijn er wellicht meer mogelijkheden.

2. Toekomstgerichte aanleg in 2021 (voldoen aan de zorgplicht en nog een beetje extra)
   Velden aanleggen volgens een bepaald protocol. Denk hierbij aan afschotten, kantplanken, het aantal poorten, schoonloopvoorzieningen, het leggen van kolken, zuigmachines en omgang onderhoud.

Stapsgewijs naar een lange termijn oplossing

Het is slim om voor een lange termijn oplossing te gaan. KYBYS begeleidt gemeenten zodat zij de juiste keuze maken. Denk hierbij aan:

1. Behoefte en capaciteit: Zijn de kunstgrasveld nog nodig?

Onderzoek of een kunstgrasveld nog nodig is. Vraag je af of de behoefte aan speelcapaciteit gekrompen of gestegen is, en wat de verwachtingen voor de toekomst zijn. Middels een behoefte- en capaciteitsonderzoek kan er gekeken worden wat er nodig is aan ruimte. Misschien is een kunstgras veld niet eens meer nodig. Alternatieven zijn bijvoorbeeld natuurgras, versterkt natuurgras zoals O2 of hybride.

2. Infillmatrix kunstgras

Enkele voor- en nadelen zijn generiek voor alle gemeenten. Maar zeker een aantal zijn contextspecifiek. Om hierover het juiste gesprek te voeren, vullen wij samen met politiek en verenigingen een infillmatrix in. Hierbij kan per onderwerp aangegeven worden hoe zwaar het meeweegt zodat de uitkomst passend is op de situatie en zaken die men belangrijk vindt. Tijd is hierbij een belangrijk aspect. Want een infill matrix die nu opgesteld wordt ziet er anders uit dan eentje die over vijf jaar ingevuld zal worden. Dit komt door de constante doorontwikkeling van de markt en politieke argumenten. Maar als het proces goed wordt begeleid is er een gedragen keuze, zowel bij de politiek als bij de vereniging.

3. Uitfaseringsplan

Welke velden moeten worden omgebouwd en hoe ga je dat doen? Dit is waardevol als onderlegger voor een meerjaren onderhoudsbegroting (MJOB) om bij de raad budget te kunnen krijgen. Denk aan een onderlegger voor het aanvragen van het budget bij de begroting of via een raadsvoorstel. Een meerjaren investerings- en onderhoudsplanning (MIOP) voor kunstgras kan hierbij helpen.

4. Inkoopstrategie infill

Als men nu kiest voor aanleg of renovatie van TPE of SBR is een goede inkoopstrategie belangrijk. Er is een kans dat dit op een gegeven moment niet meer mag worden ingekocht door het dreigende verbod van de EU. Dat betekent dat de gemeente tijdig een prognose moet maken van  de benodigde hoeveelheid infill. Een strategische wijze van inkopen is daarom verstandig.

Voor welke sportbeleid-uitdagingen staat jouw gemeente?

Bij elke gemeente spelen andere aspecten een rol in het sportaccommodatiebeleid. Dat vraagt dan ook om maatwerkadvies. Wel zijn enkele trends waarneembaar. Zoals dalende ledenaantallen en dalende inkomsten bij veel sportverenigingen en een toename aan ongebonden sporters. Wanneer je als gemeente hier tijdig op inspeelt biedt dit mooie kansen om te komen tot een toekomstbestendig sportbeleid voor jouw gemeente.

Gevolgen van corona op de sportbehoefte

Vanwege sportrestricties door corona het afgelopen jaar is er een verandering waarneembaar in de manier van sportbeoefening van een grote groep mensen. Zo is de groeiende behoefte aan individuele sportbeoefening door corona in een stroomversnelling gekomen. Individuele activiteiten zoals wandelen, hardlopen en fietsen hebben enorm aan populariteit gewonnen. Daarnaast hebben tennisverenigingen hun ledenaantal zien stijgen toen veel teamsporten stil kwamen te liggen, maar sporten met twee personen op 1,5 meter afstand in de buitenlucht wel toegestaan was. Naar verwachting zal een deel van deze verschuiving in sportbehoefte blijvend zijn.

Veel sportverenigingen hebben het afgelopen jaar vanwege corona minder inkomsten gegenereerd. Bijvoorbeeld door gemiste contributiegelden, misgelopen paviljoeninkomsten en soms een groter aantal opzeggingen dan vooraf begroot. Veel sportverenigingen hebben hierdoor een flinke financiële klap te verwerken en sommige verkeren al in geldnood.

Mijn collega Bas van Haren en ikzelf adviseren dagelijks gemeenten over hun sportaccommodatiebeleid. Belangrijk is dat je als gemeente proactief inspeelt op veranderende behoeften en om financieringsstromen te beoordelen op toekomstbestendigheid. Om met de beroemde woorden van Winston Churchill te spreken: “Never let a good crisis go to waste”. Sportverenigingen blijven cruciaal om de sportbeoefening op peil te houden en om sociale cohesie te stimuleren. Als gemeente zul je slim moeten investeren om de voordelen van verenigingssporten te kunnen behouden. Verenigingen moeten gestimuleerd worden om in te spelen op recente ontwikkelingen om te zorgen dat zij financieel gezond worden dan wel blijven.

Samenwerken staat hierbij centraal. Samenwerken met de gemeente, maar bijvoorbeeld ook met andere verenigingen en de buurt. Capaciteitsproblemen bijvoorbeeld, zijn soms met meerdere verenigingen in hetzelfde gebied prima op te lossen door gebruik te maken van elkaars velden of faciliteiten. Ook zijn er genoeg mogelijkheden om extra inkomsten te genereren. Denk aan het (gedeeltelijk) openstellen van een accommodatie voor bijvoorbeeld verhuur van velden of kleedruimtes. Sportverenigingen krijgen hiermee een steeds bredere functie in de wijk.